یک بعلاوه یک

امروزه جوجو مویز در بین کتاب‌خوانان ایرانی کاملاً شناخته‌شده است. نویسنده‌ای انگلیسی که در آثارش به بیان ماجراهای عاشقانه عجیب و برآمده از زندگی واقعی می‌پردازد. «یک بعلاوه یک» پس از «من پیش از تو» و «پس از تو» سومین کتاب از جوجو مویز است که به فارسی ترجمه‌شده است. این کتاب از زمان انتشارش در سال ۱۳۹۵ تاکنون از فروش خوبی برخوردار بوده است.

درباره کتاب

کسانی که با آثار جوجو میز آشنا باشند می‌دانند که او در کتاب‌هایش به روایت مسائل و مشکلات زندگی زنان فقیر می‌پردازد. زنانی که قصد می‌کنند علی‌رغم سختی‌ها و ناملایمات زندگی، مبارزه برای شرایط بهتر را کنار نگذارند و با ایثار و فداکاری خود برای دیگران پیمودن راه زندگی را هموارتر سازند.

ایستاده در برابر طوفان‌ها… همچون یک زن!

«یک بعلاوه یک» به یکی از این زنان می‌پردازد: جسیکا توماس. جسیکای ۲۷ساله باید به‌تنهایی بار زندگی خود و فرزندانش را به دوش بکشد. او در شهری به نام دریاکنار به نظافت خانه‌ها و کار در کافه مشغول است. او باوجود کار زیاد، در مدیریت زندگی به مشکلاتی برمی‌خورد. مارتی همسر جسیکا دو سال پیش او، دختر و پسرش را ترک کرده است. تانزی دختر جسیکا استعداد سرشاری در ریاضی دارد. نیکی پسرخوانده جسیکا اما رفتارهای عجیب‌وغریبی دارد…. جسیکا با شنیدن خبر شرکت تانزی در مسابقات ریاضی با مشکل دیگری در زندگی روبه‌رو می‌شود؛ مسابقه در شهر دیگری برگزار می‌شود و مشکلات مالی جسیکا هم به اوج خود رسیده است. او باید چه کند؟

شخصیت دیگر داستان اد نیکلاس است. اد مرد پولداری است که اخیراً برای استراحت به دریاکنار آمده است. اد همچنین کارفرمای جسیکا هم هست و از مشکلات او باخبر می‌شود. علی‌رغم تصمیم اد برای کمک به جسیکا، او کمک را نمی‌پذیرد. اد نیکلاس گذشته پرماجرایی داشته است… گذشته‌ای که در آن اشتباهاتی از سوی او در آن سرزده است. اد چگونه می‌تواند از دست گذشته خود خلاص شود؟ آیا جسیکا و اد می‌توانند در حل چالش‌ها و مشکلات پیش‌رو به یکدیگر کمک کنند؟

یک بعلاوه یک، یک دست صدا ندارد!

مویز در «یک بعلاوه یک» کلیشه عمومی که در جامعه وجود دارد مبنی بر این‌که تنها فقرا با مشکلات زندگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند را به چالش می‌کشد. اد نیکلاس مردی ثروتمند است و دغدغه چندانی به لحاظ مالی در زندگی‌اش ندارد اما او هم باید سایه سنگین گذشته را همیشه بر سر خود حس کند. در واقع شخصیت‌های «یک بعلاوه یک» هرکدام مسائل و مشکلات خود را در زندگی دارند. اما آن چیزی که مهم است توانایی آن‌ها در رویارویی با مشکلات است. مویز به ما نشان می‌دهد که اگر خواهان تغییر و گذر از سختی‌ها باشیم نباید نسبت به کمک‌های دیگران بدبین بوده و ترجیح بدهیم خود مشکلات را حل کنیم. جسیکا اگرچه زنی خدمتکار است که بنیه مالی چندانی ندارد اما شاید بتواند به اد در جهت حل مسائلش کمک کند. برای اد پولدار بودن یا نبودن جسیکا مهم نیست. چیزی که برای او از پول مهم‌تر است همراهی فردی دلسوز است که به حرف‌هایش گوش کند و کمکی باشد برای فهم اشتباهات و عدم تکرار دوباره آن‌ها.

کمی زندگی با طعمی گس

مویز در روایت اتفاقات داستان روشی جالب دارد. او در بین دو رویکرد واقع‌گرایی خشک و آرمان‌گرایی مبتنی بر خیال قرار می‌گیرد. شخصیت‌های داستان آدم‌هایی با ویژگی‌های خارق‌العاده نیستند که در زندگی هیچ چالشی نداشته باشند و همه‌چیز وفق مرادشان پیش برود. از آن‌طرف همه زندگی آن‌ها را مشکلاتشان تشکیل نمی‌دهد. مویز ترکیبی از اشک و لبخند را عرضه می‌کند و اصل اساسی را امید قرار می‌دهد. شخصیت‌های داستان‌های مویز باوجود مشکلات، سعی می‌کنند در زندگی لبخند بزنند و شادی را از یاد نبرند. اتفاقات داستان ته‌مایه مناسبی از طنزپردازی جذاب نویسنده را در کنار خوددارند که خواننده را لبخند دعوت می‌کنند. زندگی در «یک بعلاوه یک» نه شیرین است نه تلخ. شاید بشود گفت گس است.

کتاب یک بعلاوه یک، رمانی که نمی‌توانید زمین بگذارید

در عرصه ادبیات داستانی نویسنده باید خواننده را با داستان همراه کند. هرچقدر خواننده یک کتاب بیشتر با داستان آن همراه شد و خود را در فضای آن حس کرد یعنی نویسنده موفق‌تر بوده است. خواننده با انتخاب کتاب وقت خود را در اختیار نویسنده قرار می‌دهد که برای او روایتی جذاب را به‌خوبی اجرا کند. گاهی اوقات باوجودآنکه داستانی بدیع و تأثیرگذار توسط نویسنده طرح‌شده است اما نحوه بیان اشتباه که موردپسند مخاطب نیست، سبب شکست یک کتاب چه در میان منتقدان و چه در بازار نشر می‌شود.

مویز تاکنون نشان داده که از هر نظر سعی کرده کمترین ایراد را در کار نویسندگی داشته باشد. او سوژه‌هایش را از دل جامعه برمی‌گزیند. از میان افرادی که شاید به‌صورت روزمره چندان توجه کسی را جلب نکنند. سپس با در کنار هم قرار دادن اتفاقاتی که در زندگی افراد رخ می‌دهد، به همراه ممزوج کردن آن با لحنی طنزآمیز و مخاطب پسند، داستانی را خلق می‌کند که به‌مانند اثری هنری چشم‌نواز و گیراست.

«یک بعلاوه یک» را می‌شود بارها خواند و هر بار از منظری تازه با داستان همراه شد. در هر رویداد داستان و اتفاقی که برای شخصیت‌ها میفتد، خواننده می‌تواند بپرسد که چرا؟ آیا نمی‌توان جور دیگری عمل کرد؟ آیا پایان داستان بهتر نمی‌توانست اتفاق بیفتد؟ مویز نه از نگاهی بالا به پایین و سلسله‌مراتبی بلکه در کنار خواننده با جلو می‌رود. او با آثارش ما را دعوت می‌کند که هر کس ارزش روایت‌شده دارد… فقط باید بتوانی خوب او را فهم کنی… یعنی با دردها و خوشی‌ها و اشک‌ها و لبخندهایش همراه شوی تا بتوانی توصیفش کنی. کاری که مویز بارها نشان داده در انجامش فردی توانا و بااستعداد است.

«یک بعلاوه یک» به‌مانند اکثر آثار جوجو مویز در ایران توسط مریم مفتاحی به فارسی ترجمه‌شده و انتشارات آموت آن را به بازار نشر عرضه کرده است.