سرگذشت عجیب خانم دبیری

کتاب «سرگذشت عجیب خانم دبیری»، اثری کوتاه از محمد چرم‌شیر است که مجموعا ۲۴ صفحه از قطع پالتویی یا به قول خود ناشر، «کتاب کوچک» را شامل می‌شود. قالب کلی این کتاب از یک نمایشنامهٔ تک‌پرده‌ای تشکیل شده است. کتابی که توسط نشر نیلا برای اولین بار در سال ۱۳۹۳ هجری شمسی به چاپ رسیده بود و تاکنون سه بار تجدید چاپ شده است. سرگذشت عجیب خانم دبیری جزو آثاری است که معمولا چندتایی از آن‌ها را در کنار هم و یک مجموعه دیده‌ایم؛ اما شکل فعلی این کتاب هم شکلی خیلی خارج از عرف نیست و اتفاقا می‌تواند اثر خوبی برای مطالعه‌های مابین کار، مسافرت یا… باشد؛ بنابراین پیشنهاد خرید کتاب سرگذشت عجیب خانم دبیری را جدی بگیرید!

موضوع کتاب سرگذشت عجیب خانم دبیری

سرگذشت عجیب خانم دبیری را می‌توانیم حاصل یک سوژهٔ بکر بدانیم؛ گویی که چرمشیر در نگارش داستانی نمایشنامه‌محور، از مدیوم سینما استفاده کرده است و ژانر رازآلود(Mystery) را به فضای تئاتر وارد ساخته است. نویسنده در کتاب سرگذشت عجیب خانم دبیری، یک بیوگرافی(زندگی‌نامه‌ی) انتزاعی از شخصیت اصلی ماجرا، یعنی خانم دبیری را با استفاده از شیوهٔ روایت پلیسی بازگو می‌کند. فرمی که البته به معنای الزامی یا صرف حضور پلیس و ماجرای کارآگاهی در داستان نخواهد بود؛ بلکه به نوع روایت تکه‌تکهٔ داستان اشاره دارد و سابقا شکل برجستهٔ آن را در آثاری همچون رمان جذاب «چشم‌هایش»، اثر بزرگ علوی دیده بودیم. فرم روایت داستان، اول شخص (منِ راوی) است؛ اما نکتهٔ جذابی که چرمشیر در آن استفاده کرده است، فرم جالب ترکیب عکس با واقعیت است که شباهتی انتزاعی از یک مجلس بازخوانی حوادث یا اعتراف‌گیری را به ذهن مخاطب متبادر می‌کند و کشش خاصی با تعلیق نهفته در لایه‌هایش به وجود می‌آورد. به این صورت که واقعیات از زبان راوی داستان به مخاطب انتقال داده می‌شود و برای ترکیب حالت تصویری نمایشنامه با وجه اخباری داستان، تصویرهایی مابین هر زمینه‌ای از موضوع که راجع به آن بحث می‌شود، نمایش داده می‌شود.

آشنایی کوتاهی با نویسندهٔ کتاب سرگذشت عجیب خانم دبیری

از کسی که بیش از صد نمایشنامه نوشته باشد؛ آن هم فقط‌وفقط در شصت و یک سالگی! آیا نمی‌شود انتظار داشت که یک نابغه باشد؟ قطعا می‌شود… اما او کیست؟ محمد چرمشیر را می‌گوییم؛ کسی که تحصیل‌کرده در رشتهٔ ادبیات دراماتیک(یا همان نمایشی) از دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران است؛ اما آکادمیک بودنش باعث نشده تا خلاقیتش رو به خاموشی برود و در هر کدام از کارهایش حرفی تازه برای گفتن دارد. چرمشیر سال‌هاست که به عنوان یک نمایشنامه‌نویس فعالیت می‌کند و جدای از این، به عنوان مدرس تئاتر در کارگاه‌هایی به علاقه‌مندان نمایش کمک می‌کند. نام بردن از ده‌ها نمایشنامه و نمایش او کاری سخت و ناشدنی است؛ چرا که چرمشیر تنها پنجاه و چهار نمایشنامهٔ چاپ شده دارد! اما اگر بخواهیم به چندی از مهم‌ترین آثار او اشاره داشته باشیم، می‌توانیم داستان‌هایی مانند واقعه‌خوانی جهاز جادو، می‌بوسمت و اشک، نامه‌های به تب، می‌خواستم اسب باشم، بیتل‌ها، مادام کامیون، فاطمه عنبر و همین امشب را نام ببریم.

جملاتی از کتاب سرگذشت عجیب خانم دبیری

مرسده تلفن کرد به سمانه خبر داد. سمانه تلفن کرد به خلخال خبر داد. خلخال تلفن کرد به محمود ملکی خبر داد. محمود ملکی تلفن کرد به هوشنگ خبر داد. هوشنگ تلفن کرد به آقای مهندس فرزام خبر داد. مهندس فرزام تلفن کرد به آقای عامری خبر داد. آقای عامری تلفن کرد به آقای گلکار خبر داد. آقای گلکار تلفن کرد به عمه جان جهان خبر داد. عمه جان جهان تلفن کرد به من خبر داد. من تلفن کردم به شیما خبر دادم. عکس شمارهٔ ۹۹: تصویر سردر شرکت مخابرات که زیر آن نوشته شده است: «شرکت مخابرات تا اطلاع ثانوی تعطیل است!»