ارباب حلقه‌ها روزنه
به‌جرئت می‌توان گفت که مجموعه ارباب حلقه‌ها، برجسته‌ترین مجموعه ژانر فانتزی حماسی می‌باشد. نویسنده این اثر جی. آر. آر تالکین نویسنده و زبان‌شناس مشهور انگلیسی است که با خلق دنیای ارباب حلقه‌ها، الهام‌بخش بسیاری از نویسندگان پس از خود شد. این مجموعه از سه جلد با نام‌های «یاران حلقه»، «دوبرج» و «بازگشت پادشاه» تشکیل‌شده و ادامهٔ کتاب پیشین او «هابیت» می‌باشد. تالکین این کتاب را در طول ۱۲ سال یعنی از سال ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۹ به تحریر درآورد که در واقع بخش عمده آن در جریان جنگ جهانی دوم بود.
افتخارات ارباب حلقه‌ها
داستان در مکانی خیالی به نام سرزمین میانه رخ میدهد که بخشی از دنیای بزرگ آرداست. چهار نژاد غالب این دنیا، انسان‌ها، الف‌ها، اورگ‌ها و دورف‌ها می‌باشند. این اثر به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه‌شده و در سراسر جهان یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های این ژانر است. این مجموعه یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های تاریخ بوده که بیش از ۱۵۰ میلیون نسخه از آن به فروش رفته است. در سال ۲۰۰۳ به‌عنوان بهترین کتاب انگلیسی که تابه‌حال نوشته‌شده انتخاب شد و در سال ۲۰۱۵ در نظرسنجی بیگ رد رتبهٔ ۲۶ام را در بین ۱۰۰ زمان برتر بریتانیا به دست آورد. از روی این مجموعه سه‌گانه‌ای سینمایی با کارگردانی پیتر جکسون نیز ساخته شد که در لیست ۲۵۰ فیلم برتر دنیا به انتخاب سایت imdb قرار گرفت و فروشی بی‌نظیر داشت. این مجموعه در ایران نیز با ترجمه رضا علیزاده توسط انتشارات روزنه به چاپ رسیده است.
درباره نویسنده
جان رونالد روئل تالکین نویسنده، زبان‌شناس، شاعر و استاد دانشگاه اهل بریتانیا است که بیشتر به علت اثر مشهور خود، ارباب حلقه‌ها به شهرت رسید. او که سال‌ها استاد زبان‌شناسی تاریخی دانشگاه آکسفورد بود، به زبان‌های علمی علاقهٔ زیادی داشت و خود نیز ۱۵ زبان علمی را ساخته است و حتی در مصاحبه‌ای اعلام کرده که هدفش از خلق دنیای ارباب حلقه‌ها این بوده که افرادی به زبان‌های ساختگی او صحبت کنند. آثار او بسیار تحت تأثیر حماسه بئوولف، از کهن‌ترین حماسه‌های انگلیسی بوده است. تالکین و کتاب‌هایش جوایز بسیاری را از آن خودکرده که بیشتر آنها پس از مرگ وی بوده‌اند و از آن میان می‌توان به جایزه بین الملی داستان خیال‌پردازی در سال ۱۹۵۷ به‌عنوان بهترین نویسنده خیال‌پردازی‌نویس برای ارباب حلقه‌ها، جایزه بین الملی لوکوس در سال ۱۹۷۸ به خاطر کتاب سیلماریلیون، جایزه مای تاپیک در سال ۱۹۸۱ برای کتاب افسانه‌های ناتمام و جایزه بالروگ اشاره کرد. همچنین کتاب ارباب حلقه‌ها با تیراژی ۱۰۰ میلیونی به‌عنوان سومین کتاب پرفروش تاریخ پس از انجیل و پرسش‌ها قرار گرفت و توسط کاربران سایت آمازون نیز به‌عنوان کتاب هزاره دوم لقب گرفت. آثار دیگر این نویسنده عبارت‌اند از: «هابیت»، «سیلماریلیون»، «ماجراهای تام بامبادیل»، «می‌رود راه پیوسته تا آن سو» و «فرزندان هورین».
خلاصه داستان
جلد اول: یاران حلقه
داستان از دهکده شایر آغاز میشود، جایی که کتاب هابیت به پایان رسیده بود. بیلبو که پسرعمو و قیم فرودوست، حلقه‌ای را که سال‌ها پیش از موجودی به نام گالوم گرفته بود، به فرودو می‌بخشد. اما هیچ‌کدام از هابیت‌ها داستان پشت حلقه را نمی‌دانستند، درحالی‌که گاندولف از مدت‌ها پیش مظنون شده بود که این حلقهٔ سائورون باشد. سائورون فرمانده ارباب تاریکی مورگوت است، کسی که سال‌ها پیش با نابود کردن دو چراغ بزرگی که دنیای آردا را روشن می‌کرد، تاریکی را بر جهان حاکم ساخت. سائورون توانست الف‌ها را راضی کند تا حلقه‌های قدرتی بسازند و خود مخفیانه حلقه‌ای قدرتمندتر از دیگر حلقه‌ها ساخت تا بتواند بر موجودات دیگر حکومت کند. سائورون پس از فریب دادن پادشاه انسان‌ها و تنبیه شدن توسط خالق یکتا ایوواتار، جسمش را از دست داد و به سرزمین میانه گریخت تا پس از سال‌ها دوباره قدرتمند شده و جنگی جدید را آغاز کند. این بار تمامی موجودات، یعنی الف‌ها، انسان‌ها و دورف‌ها گرد هم آمدند تا با سائورون مبارزه کنند. جنگی سخت درگرفت که در آن سائورون در حال پیروزی بود و بسیاری از لشکر متحد جان خود را از دست دادند، اما در نبرد نهایی به شکلی معجزه‌وار، ایزیلدور موفق شد دست سائورون را که حلقه در آن بود قطع کند و قدرت او را از میان ببرد. ایزیلدور حلقه را به کوه نابودی برد اما در برابر وسوسه‌های حلقه تاب نیاورد و حلقه ازنظرها گم شد.
زخمی شدن فرودو توسط نیر. های تاریکی
وقتی گاندولف این داستان را برای فرودو می‌گوید، وی تصمیم میگیرد که به همراه دوستانش سم، مری و پیپین به در مهمانخانهٔ بری به گاندولف بپیوندند. گاندولف پیش‌ازاین با سارومان، جادوگر سفید، دیدار کرده و متوجه شده بود که وی با ارباب تاریکی همدست شده و توسط او اسیر می‌گردد. هابیت‌ها که در مهمانخانه تنها مانده و جانشان در خطر بود با مبارزی به نام استرایدر آشنا می‌شوند که به‌عنوان محافظ با آنها همراه می‌گردد. در میانه راه فرودو توسط نیروهای تاریکی زخمی شده و استرایدر او را به ریوندل می‌برد تا توسط الروند، ارباب الف‌ها، درمان شود. گاندولف فرار میکند و جلسه‌ای با حضور سران سه نژاد در ریوندل تشکیل میدهد. در آنجا مشخص میشود که استرایدر همان آراگون وارث ایزیلدور است. در آن جلسه فرودو داوطلب میشود که حلقه را به کوه نابودی برده و از میان ببرد، از میان حضار نیز سم، مری، پپین، لگولاس، گیملی، گاندولف، برومیر، اراگورن و گاندولف نیز به‌عنوان یاران حلقه انتخاب‌شده تا او را همراهی کنند.
سفر آنها آغازشده و از همان ابتدا با خطرات زیادی روبرو می‌شوند و تنها گاندولف را نیز در میانه راه از دست می‌دهند. در کوه امون هن، برومیر تلاش میکند حلقه را از فرودو بگیرد ولی فرودو و سم فرار می‌کنند، همچنین نبردی با اورگ‌ها رخ میدهد که در آن برومیر جانش را ازدست‌داده، مری و پیپین اسیر می‌شوند و اراگورن، لگولاس و گیملی نیز در جستجوی آنها اورگ‌ها را تعقیب می‌کنند.
جلد دوم: دو برج
مری، پیپین به جنگل فانگورن می‌گریزند و در آنجا با یک انت، درختان متحرک و سخنگو، آشنا می‌شوند. آراگورن، گیملی و لگولاس نیز در جستجوی آنها وارد جنگل شده و با گاندولف سفید، که از دنیای دیگر برای اتمام ماموریت خود به این دنیا بازگشته، روبرو می‌شوند. سپس همگی به سمت روحان حرکت می‌کنند. گاندولف تئودن، پادشاه ادوراس را که اسیر جادوی سیاه شده نجات میدهد و برای یافتن ارتشی بزرگ آنها را ترک میکند. لشگر ادوراس با تیم آراگورن همراه میشود تا در هلمز دیپ علیه سارومان بجنگند ولی در این میان آراگورن برای مدتی ناپدید میشود و پس از بازگشت از ارتش عظیم سارومان می‌گوید. در اوج ناامیدی، ارتش الف‌ها به آنها می‌پیوندند و نیروهای خیر و شر در برابر یکدیگر به صف می‌شوند. از طرف دیگر فورودو و سم نیز با گالوم آشنا شده که قول میدهد تا از راهی مخفی آنها را وارد قلعهٔ موردور کند.
جلد سوم: بازگشت پادشاه
نیروهای متحد سارومان را شکست می‌دهند و انتها نیز آیزنگارد را نابود میسازند. اما جنگ بزرگتر قرار است با لشگر موردور در میناث تریث اتفاق بیفتد. شهری که آخرین سنگر نیروهای متحد است. گاندولف سعی میکند به حاکم جانشین آنجا اخطار دهد ولی موفق نمی‌شود، پس با کمک پیپین مشعلی می‌افروزد و از تمامی قلمروها درخواست کمک میکند. وقتی خبر آن به روحان می‌رسد، تئودن به همراه تیم آراگورن رهسپار آنجا می‌شوند. آراگورن در میانه راه موفق میشود لشگر مردگان را نیز با خود همراه سازد. جنگ سختی در میناث تریث درمیگیرد که در آن نیروهای تاریکی قدرتمندترند. تئودن کشته میشود و آراگورن موفق میشود که جنگ را پیروز شود ولی بدون معطلی باید برای کمک به فورودو به موردور بروند. فرودو و سم با گذشتن از موانع بسیار، در نهایت موفق می‌شوند به کوه نابودی برسند. در انجا دعوایی میان فرودو و گالوم بر سر حلقه در میگیرد و در نهایت گالوم همراه با حلقه به درون شعله‌های آتش سقوط میکند. جنگ به پایان می‌رسد و آراگورن تاجگذاری میکند و یاران حلقه برای آخرین بار پیش از رفتن فرودو و گاندولف به سرزمین نامیراها، با یکدیگر دیدار می‌کنند.
نکات اصلی داستان
داستان ارباب حلقه‌ها، تقابل خیر و شر است. نیروهای اهریمن جهان را در دستان خود گرفته‌اند و برای پیروزی در مقابل آنها تمامی موجودات باید با یکدیگر متحد شوند. میشود به راحتی تاثیر جنگ جهانی دوم و نازیسم را در این کتاب مشاهده کرد. جهانی که تالکین خلق میکند بسیار عظیم است و تاریخچه‌ای طولانی، نقشه‌هایی دقیق و زبانهایی حرفه‌ای را در برمی‌گیرد. وی در پردازش داستان قدرت بی‌همتایی داشته و شخصیت‌هایی که خلق میکند بسیار واقعی و ملموس می‌نمایند. مفاهیمی چون قدرت اتحاد، برابری نژادها، امید، مقاومت و روشنایی همگی به شکلی استعاری در داستان مورد تأکید قرار می‌گیرند و اثری حماسی و تکرار نشدنی را تشکیل می‌دهند.
نتیجه‌گیری
مجموعه ارباب حلقه‌ها بی‌شک یکی از مهم‌ترین و بهترین کتاب‌های تاریخ ادبیات فانتزی است که دنیایی عظیم و پیچیده را شامل میشود. هنگام مطالعهٔ این کتاب، شما با داستانی حماسی طرفید که در آن نیروهای خیر و شر در برابر یکدیگرند و برای نجات دنیا از هیچ فداکاری دریغ نمی‌کنند. مجموعه ارباب حلقه‌ها داستان شجاعت، دوستی، عشق، نیکی، امید، اتحاد و پیروزی است. داستانی که گذشت زمان هیچ‌گاه از محبوبیتش نخواهد کاست. اگر طرفدار ژانر فانتزی هستید، حتماً خواندن این مجموعه را در دستور کار قرار دهید، حتی اگر پیش از آن فیلم‌هایش را تماشا کرده باشید!