مرجان شیرمحمدی
مرجان شیرمحمدی، زادهٔ بیست و دوم ماه آذر سال ۱۳۵۲ هجری شمسی در تهران، یکی از هنرمندان کمتر دیده شدهٔ معاصر ماست که توسط همان‌هایی که او را می‌شناسند، صرفاً با فعالیت سینمایی و تلویزیونی و حضور به عنوان بازیگر در چند فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی شناخته شده است. اما اگر نگاهی به زندگی‌نامهٔ او بیاندازیم، متوجه می‌شویم که شیرمحمدی را باید ورای یک بازیگر صرف و به عنوان یک هنرمند ببینیم؛ آن هم هنرمندی چندوجهی که در حوزه‌ها، ژانرها و قوالب مختلفی وارد شده و اتفاقا بیشتر از بازیگری که یک حرفهٔ اجرایی به حساب می‌آید، در مقام خلق عمل کرده است. شیرمحمدی از دههٔ دوم عمر خود فعالیت‌های هنری خود را شروع کرد و در طول سه دهه کار جدی، حالا دیگر همزمان به عنوان هنرپیشه، نویسنده، طراح صحنه و لباس سینما و تلویزیون و همچنین کتاب‌شناس و منتقد ادبی شناخته می‌شود. نکتهٔ جالب آن‌جاست که شیرمحمدی در تمام موارد یادشده، فردی موفق به نظر می‌آید و جالب‌تر اینکه او به صورت جزیره‌ای به فعالیت در این حوزه‌ها نپرداخته و تقریبا همگی را به موازات همدیگر و بعضاً در تعامل با هم پیش برده است.
زندگی‌نامهٔ مرجان شیرمحمدی
همان‌طور که گفتیم، مرجان شیرمحمدی در دستهٔ دههٔ پنجاهی‌ها قرار می‌گیرد و در زمان نگارش این مطلب، ۴۷ ساله است. اطلاعات زیادی از زندگی شخصی این هنرمند در دسترس ما قرار ندارد. نکته‌ای که بی‌حاشیه بودن و سربه‌زیری این هنرمند کاربلد را به ما نشان می‌دهد. اما مهم‌ترین نکتهٔ بارز در زندگی شخصی شیرمحمدی، ازدواج با نویسنده، کارگردان و منتقد سینمایی مشهور یعنی بهروز افخمی است. نکته این‌جاست که شیرمحمدی بعد از یک بار ازدواج ناموفق در سن ۲۲ سالگی (۱۳۷۵) با بهروز افخمی آشنا شد و این در حالی بود که مرجان از همسر سابق خودش پسری به نام ماکان را به همراه داشت. این دو با هم ازدواج کردند و حاصل این ازدواج، چهارنفره شدن خانواده‌شان و تولد پسری به نام آهیل بود که در زمان حضورشان در کانادا به دنیا آمد.
فعالیت هنری مرجان شیرمحمدی
همان‌طور که در بخش‌های بالا اشاره کردیم، فعالیت هنری شیرمحمدی از دههٔ دوم زندگی‌اش آغاز شده بود. او در سال ۱۳۶۵ و در سن ۱۳ سالگی، آموزش نقاشی را زیر نظر آیدین آغداشلو فرا گرفت. در مرحلهٔ بعدی، شیرمحمدی به تئاتر علاقه‌مند شد و در سال ۱۳۷۴ ابتدا وارد کارگاه آزاد بازیگری شده و سپس به مدرسهٔ تئاتر استاد حمید سمندریان پای نهاد. این ماجرا را می‌توانیم نقطهٔ عطف زندگی هنری او بدانیم؛ چراکه بسیاری از محصلان دیگر استاد سمندریان هم به چهره‌های بزرگی در سینما و تئاتر ایران تبدیل شده‌اند. اساسا شاید تسلط شیرمحمدی به نقطه‌های متنوعی از سینما، از کارهای فنی بگیرید تا بازیگری، مدیون همین آموزش اولیه باشد. فعالیت‌های مربوط به فیلم شیرمحمدی به سه دسته تقسیم می‌شوند؛ او بارها در فیلم‌ها و تئاترهای مختلفی، نقش طراح صحنه و لباس را بر عهده داشته است. اما اگر بخواهیم به بازیگری او مروری داشته باشیم، باید بگوییم که شیرمحمدی در فیلم‌های سینمایی «روباه، آذر شهدخت پرویز و دیگران، صحنهٔ جرم ورود ممنوع، ملاقات با طوطی، پر پرواز و مرسدس» ایفای نقش کرده است. از میان سریال‌های تلویزیونی هم می‌توانیم به نقش‌آفرینی‌های این بازیگر در مجموعه‌هایی چون «خانه به خانه، مریم مقدس، دریایی‌ها، تا غروب، آخرین دعوت و زمین گرم» اشاره داشته باشیم.
کتاب‌ها و جوایز ادبی مرجان شیرمحمدی
حالا دیگر نقطه‌ای است که بحث را مرتبط کنیم و کمی در مورد فعالیت‌های گستردهٔ ادبی این بازیگر بحث کنیم. شیرمحمدی تا به حال پنج اثر داستانی جذاب را نگارش کرده است که در این میان، توجه ناشران معتبری را هم برای چاپ آن‌ها جلب کرده است. سه اثر اول شیرمحمدی توسط نشر مرکز به چاپ رسیده‌اند و دو کتاب دیگر هم توسط ناشران معتبری به نام چشمه و ثالث منتشر گردیده‌اند. این کتاب‌ها به ترتیب، بعد از آن شب، یک جای امن(مجموعهٔ داستان)، این یک فصل دیگر است، آذر شهدخت پرویز و دیگران و همچنین خانهٔ لهستانی‌ها نام دارند که طی سال‌های ۱۳۸۰ الی ۱۳۹۷ نوشته شده‌اند و پیوند همیشگی شیرمحمدی با ادبیات را نشان می‌دهند. کیفیت آثار داستانی شیرمحمدی آن‌چنان بالا بوده است که دو اثر از پنج اثر او، منبع الهام کارگردانان سینما برای اقتباس‌هایشان بوده است. فیلم دیشب باباتو دیدم آیدا به کارگردانی رسول صدرعاملی از داستان «بابای نورا» (از مجموعهٔ داستان شیرمحمدی) و آذر، شهدخت، پرویز و دیگران از داستانی به همین نام به کارگردانی بهروز افخمی ساخته شده‌اند. همچنین دیگر عنصر نشان دهندهٔ کیفیت آثار او را می‌توانیم در کسب دو جایزهٔ ادبی معتبر بنیاد هوشنگ گلشیری ببینیم؛ جوایزی که در دورهٔ دوم و پنجم این بنیاد به ترتیب به داستان‌های بعد از آن شب و یک جای امن تعلق گرفته بودند.